Rozwój dziecka od 3. do 9. miesięcy życia: fazy wzrostu. Obserwowanie, jak dziecko podąża od jednego przełomowego momentu do drugiego w swoim rozwoju jest niezwykle ekscytujące. To zaskakujące, jak szybko rośnie i zmienia się – koniecznie celebruj te momenty ze swoim dzieckiem.
03 stycznia 2019Częsty ból brzucha u dziecka: alergia czy nietolerancja pokarmowa?Kiedy u dziecka pojawia się ból brzucha – długotrwały lub powtarzający się okresowo, na opiekunach spoczywa decyzja, czy od razu zwracać się do lekarza, czy radzić sobie samemu, pilnie obserwując dziecko, a gdy interwencja lekarska okazuje się niezbędna, przekazywać zebrane obserwacje lekarzowi kompletującemu historię choroby. Należy z całą mocą podkreślić, że w przypadku ostrego i umiejscowionego w dolnej części brzucha bólu, z gorączką i innymi gwałtownymi objawami, natychmiastowy kontakt z lekarzem jest bezdyskusyjny. Niezbyt uciążliwy, epizodyczny, nie ograniczający aktywności ból brzucha, o nasileniu zależnym od rytmu posiłków i sezonowości diety, powinien być sygnałem do bacznej obserwacji podopiecznego. Gdy obok problemów gastrycznych (bólu, brzucha, nudności, utraty apetytu) występują objawy ogólne: zaburzenia przyrostu wagi, zmiany zachowania, senność, kaszel czy zmiany skórne, zasadne staje się zlecenie starannie przemyślanych diagnostycznych badań laboratoryjnych. Lekarzowi, jak wspomniano już, „gotowe” wyniki ułatwią diagnozę i wdrożenie leczenia. Opiekunom działającym na własną rękę lub we współpracy z dietetykiem, wyniki ukierunkują profilaktykę i dalszą obserwację dziecka. Za najpoważniejsze przyczyny powtarzającego się bólu brzucha u dzieci uznać można: nietolerancje glutenu lub laktozy; zaburzenie flory bakteryjnej jelit, nietolerancję pokarmową zależną od przeciwciał IgG; alergię pokarmową zależną od przeciwciał IgE oraz choroby pasożytnicze. Sprawdź ofertę pakietów badań na nietolerancje pokarmowe dostępnych w sklepie internetowym. ZOBACZ e-PAKIETY IMMUNOdiagDIETA Badania laboratoryjne w kierunku wszystkich wymienionych dolegliwości należy rozpocząć od morfologii krwi i pomiaru stężenia CRP w surowicy. Wzrost liczby białek ciałek krwi (leukocytoza), kieruje uwagę na możliwość stanu zapalnego, zakażenia, chorób pasożytniczych (infestacji pasożytniczych) lub alergii. Leukocytoza z równoczesnym wzrostem stężenia CRP, wczesnego wskaźnika zapalenia i wzrostem OB (przyśpieszeniem opadu krwinek czerwonych – erytrocytów), świadczą o stanie zapalnym. W połączeniu z bólem brzucha, wskazują konieczność natychmiastowej konsultacji lekarskiej. Nieprawidłowości morfologii dotyczące erytrocytów (np. liczba, hematokryt, hemoglobina), towarzyszące dolegliwościom brzusznym, zmęczeniu, utracie wagi itd., mogą wskazywać na nieprawidłowe wchłanianie substancji pokarmowych w jelitach lub niedobory pokarmowe związane z niezbilansowaną dietą, nieprawidłowym składem mikroflory przewodu pokarmowego (mikrobiomu, mikrobioty), nietolerancją pokarmową lub obecnością pasożytów jelitowych. Rozszerzenie diagnostyki niedoborów pokarmowych, może obejmować określenie deficytu witamin (np. grupy B), żelaza itd., określanego przez pomiar ich stężenia we krwi. Nieoceniona morfologia dostarczyć może mocnej przesłanki dla rozpoznania robaczycy (infestacji pasożytniczej). Dla robaczycy charakterystyczny jest wzrost liczby eozynofili (granulocytów kwasochłonnych). Podejrzenie wzmacnia silny wzrost całkowitego stężenia IgE (IgE całkowite, total IgE) w surowicy, choć pamiętać należy, że wzrost IgE obserwowany bywa również w alergii – uczuleniu zależnym od IgE oraz w bezobjawowej atopii (predyspozycji do nadmiernej produkcji IgE). Rozstrzygający dla rozpoznania infestacji jest wynik badania kału na pasożyty i testów serologicznych wykrywających w surowicy przeciwciała (IgG, IgM) swoiste dla antygenów pasożytów. Flora bakteryjna jelit w ostatnich latach zyskała rangę jednego z najważniejszych czynników regulujących działanie układu pokarmowego. Działa stabilizująca na przebieg wchłaniania jelitowego i ogranicza mechanizmy rozwoju nietolerancji pokarmowej zależnej od IgG. Coraz częściej traktowana jest jako odrębny organ wewnętrzny – mikrobiom oddziałujący ogólnoustrojowo. Mikrobiom ulega dewastacji głównie w wyniku doustnej antybiotykoterapii, ostrych infekcji pokarmowych lub zatruć. Dochodzi wtedy do niekorzystnych zmian proporcji gatunków pożądanych i niekorzystnych dla organizmu oraz wzrostu liczebności komórek gatunków szkodliwych. Przywracanie równowagi mikrobiomu należy monitorować badaniami mikrobiologicznymi. Materiałem do analizy mikrobiologicznej obejmującej badanie bakteriologiczne i mikologiczne jest kał. W rozważaniach przyczyn nieprawidłowego wchłaniania pokarmu i związanych z tym dolegliwości, konieczne jest uwzględnienie choroby trzewnej (celiakii) – choroby autoimmunizacyjnej, o podłożu genetycznym, stymulowanej przez białko ziaren większości zbóż: gluten. Celiakia upośledza wchłanianie pokarmu przez destrukcję kosmków jelitowych. Laboratoryjne rozpoznanie przebiegającej wieloobjawowo celiakii, opiera się na pomiarze w surowicy przeciwciał swoistych dla transglutaminazy tkankowej (IgA i IgG anty-tTG) i dla deamidowanego peptydu gliadyny. Wykluczenia celiakii dokonać można za pomocą molekularnego badania genetycznego met. PCR. Badaniem genetycznym można rozpoznać również nietolerancję cukru mlecznego – laktozy, powodowaną niedoborami enzymu laktazy. Niezwykle istotnym elementem postępowania mającego na celu wyjaśnienie przyczyn powtarzającego się bólu brzucha jest rozpoznanie (diagnostyka różnicowa) dwóch częstych nadwrażliwości pokarmowych: alergii pokarmowej (zależnej od przeciwciał IgE) i nietolerancji pokarmowej (zależnej od przeciwciał IgG). Mają wspólne objawy, niekiedy zupełnie zaskakujące. Obok przewidywalnych, jak: ból brzucha, wzdęcia, biegunki, zaparcia czy nudności, obu towarzyszyć mogą: pokrzywka lub wysypka, kaszel, łzawienie oczu, katar, stany zapalne gardła. Nieoczekiwanie u osób dotkniętych alergią i nietolerancją pokarmową obserwować można: chroniczne zmęczenie, nerwowość, stany depresyjne i zaburzenia snu. Generalną różnicą pomiędzy alergią i nietolerancją pokarmową jest szybkość występowania objawów. W alergii pokarmowej reakcja określana jest jako natychmiastowa, gdyż objawy występują po upływie minut (do 2 godz.) od kontaktu z uczulającym pokarmem (alergenem). Nietolerancja pokarmowa zależna od IgG określana jest jako późna, gdyż objawia się nie wcześniej niż 24 godz. po spożyciu nietolerowanego pokarmu. Alergia pokarmowa na ogół dotyczy jednego rodzaju pokarmu i jest w zasadzie nieodwracalna, podczas gdy nietolerowanych składników pokarmu może być równocześnie wiele, a nietolerancja cofa się w wyniku diety eliminacyjnej lub rotacyjnej. Rozpoznanie obu dolegliwości na podstawie objawów bywa dodatkowo utrudnione przez nakładanie się pseudoalergicznych objawów nietolerancji pokarmowej i objawów współistniejącej reakcji alergicznej. Rozwiązanie dylematu alergia czy nietolerancja pokarmowa (zależna od IgG) znowu przynoszą badania laboratoryjne. I tym razem pomocna okazuje się morfologia. Za alergią przemawia wzrost liczby dwóch typów leukocytów: granulocytów kwasochłonnych – eozynofilii i granulocytów zasadochłonnych – bazofili. Przesłanką kolejną jest wzrost stężenia IgE całkowitej we surowicy, niekiedy znaczny, lecz na ogół mniejszy niż w przypadku choroby pasożytniczej. Wzrost stężenia IgE całkowitej sam przez się nie przesądza o alergii pokarmowej, lecz sygnalizuje jej ryzyko z prawdopodobieństwem proporcjonalnym do wysokości. Za nietolerancją pokarmową, z kolei, przemawiają wyniki badań flory bakteryjnej jelit, wykazujące zubożenie flory fizjologicznej, obecność drobnoustrojów nietypowych i chorobotwórczych. Wiadomo, że takie zmiany mikrobiomu jelita sprzyjają rozwojowi nietolerancji IgG-zależnej i podtrzymują jej trwanie. Czym jest nietolerancja pokarmowa zależna od przeciwciał IgG? Najogólniej polega na reakcji układu odpornościowego na niektóre produkty spożywcze stanowiące stały element diety. Nietolerancja IgG-zależna rozwija się, gdy w wyniku uszkodzenia błony jelit przez ostre stany zapalne, infekcje lub nieprawidłową florę jelitową dochodzi do wytworzenia zespołu nieszczelnego (przepuszczalnego) jelita (ang. leaky gut syndrome, increased intestinal permeability), upośledzającego selektywność wchłaniania jelitowego. W rezultacie, ściana jelita penetrowana jest przez nietypowe, duże peptydy powstałe w procesie trawienia pokarmu białkowego, które w warunkach prawidłowych są zatrzymywane. Peptydy te już w tkankach jelita wchodzą w kontakt z komórkami układu odpornościowego, indukując syntezę swoistych przeciwciał IgG. Przeciwciała takie w krążeniu wiążą „macierzysty” antygen dostarczany w kolejnych posiłkach, a powstające kompleksy antygen-przeciwciało wywołują objawy chorobowe nietolerancji, różne w zależności od miejsca oddziaływania kompleksów. Rozpoznanie nietolerancji pokarmowej zależnej od IgG polega na identyfikacji nietolerowanych składników pokarmowych (antygenów pokarmowych), jako tych, które stymulują odpowiednio wysokie stężenie swoistych przeciwciał IgG. Postępowanie diagnostyczne jest tym krótsze, im więcej rodzajów pokarmu – potencjalnych antygenów – można przeanalizować równocześnie. Dlatego zestawy (panele) testowe opracowywane do diagnostyki nietolerancji IgG-zależnej uwzględniają jednorazowo od kilkudziesięciu do nawet kilkuset (obecnie ponad 280) składników pokarmowych, obejmując praktycznie całe nasze menu. Wyniki badania, zwłaszcza w przypadku paneli najdłuższych, opatrywane są zaleceniami istotnymi dla wyleczenia lub łagodzenia objawów nietolerancji – schematami diety: eliminacyjnej lub rotacyjnej. Diety tego typu polegają na ograniczaniu kontaktu systemu odpornościowego chorego z nietolerowanym składnikiem pokarmu przez pełną eliminację z diety na dłuższy czas (eliminacja) lub przez jego wprowadzanie naprzemienne z odpowiednikami (dieta rotacyjne). W przypadku nietolerancji obejmującej liczne składniki pokarmowe zalecana jest konsultacja z dietetykiem lub lekarzem, który równocześnie wdroży odpowiednie leczenie przyczynowe nietolerancji, przykładowo, przywracając selektywność wchłaniania jelitowego. Na podobnych do opisanych dla nietolerancji pokarmowej zasadach opiera się zaawansowana diagnostyka alergii pokarmowej. Zasadnicza różnica polega na tym, że w przypadku alergii dokonuje się pomiarów stężenia swoistych przeciwciał IgE. Panele antygenów (zwanych alergenami) w diagnostyce alergii pokarmowych mogą być krótsze, ze względu na pewną łatwość typowania alergizujących składników diety, wynikającą z szybkości manifestacji objawów. Poza tym, jak dotąd, tylko w diagnostyce alergii, istnieje możliwość oceny swoistości przeciwciał w stosunku do fragmentów alergenów, stanowiących rzeczywistą przyczynę uczulenia, czyli tzw. alergenów molekularnych (molekularnych komponent alergenowych). Wskazujące na alergię pokarmową wyniki badań swoistej IgE zawsze powinny być przekazywane lekarzowi, który decyduje o dalszym leczeniu i postępowaniu. dr Tomasz Ochałek Źródła: ALLERGEN NOMENCLATURE WHO/IUIS Allergen Nomenclature Sub-Committee. Muraro A., Werfel T., et al. EAACI food allergy and anaphylaxis guidelines: diagnosis and management of food allergy, doi: Epub 2014 Jun 9. Kaniewska M., Rydzewska G., Choroba trzewna u dorosłych – patogeneza, manifestacje kliniczne, współistnienie z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit i innymi chorobami o podłożu immunologicznym. Przegląd Gastroenterologiczny 2009; 4 (4): 173–177 Data publikacji online: 2009/08/28. Pomes A., Davies et al. WHO/IUIS Allergen Nomenclature: Providing a common language, Volume 100, August 2018, Pages 3-13. Bernardi D., Borghesan F., et al. Time to reconsider the clinical value of immunoglobulin G4 to foods? Clin Chem Lab Med 2008;46(5).2018-08-31 15:10. Kalendarz rozwoju dziecka: 6 tydzień życia dziecka. 6-tygodniowe dziecko nie wykazuje już odruchów noworodkowych, które zanikają pod koniec 1 miesiąca życia. Noworodek częściej domaga się jedzenia, ale to tylko mały skok, który się ustabilizuje i wyznaczone zostaną pory karmienia. Z tygodnia na tydzień wzrok
Do końca tego tygodnia twoje dziecko, gdy położysz je na brzuchu może podnieść na krótko głowę i przełożyć ją z boku na bok. Spróbuj ustawić się tak, aby twoja twarz była przed dzieckiem. Zachęcisz je w ten sposób do dłuższego podtrzymania głowy - będzie patrzyło na ciebie. Częste kładzenie dziecka na brzuchu wzmacnia mięśnie szyi, które pomagają w podnoszeniu się, obracaniu i siadaniu. Wkrótce jego system nerwowy oraz mięśnie będą mocniejsze i lepiej kontrolowane, a ruchy staną się bardziej płynne. ten tekst przeczytasz w 6 minut Rozwój dziecka w trzecim tygodniu życia Co to jest kolka jelitowa? Co jest przyczyną kolki? Jak pomóc maluszkowi podczas napadu kolki? Jak rozwija się dziecko w 3 tygodniu życia Rozwój dziecka w trzecim tygodniu życia Wszystkie dzieci są wyjątkowe i przechodzą kolejne etapy rozwoju w swoim własnym tempie. Pamiętaj, że wytyczne rozwojowe mają na celu pokazać jedynie potencjał twojego dziecka. Nie sugeruj się tym, że dziecko sąsiadki, będące w tym samym tygodniu życia, podnosi już główkę, a twoje jeszcze nie potrafi. Każde dziecko rozwija się inaczej. Do wyjątków należą sytuacje, gdy maluszek jest wcześniakiem - musisz pamiętać, że dziecko takie zwykle potrzebuje nieco więcej czasu, aby sprostać kolejnym etapom rozwoju. W razie jakichkolwiek pytań lub wątpliwości, zapytaj pediatrę. Dzieci uwielbiają, a nawet muszą ssać. Nie zniechęcaj do tego swojego maluszka. W rzeczywistości, pewnie już zauważyłaś, że smoczek sprawia cuda w sytuacji, gdy dziecko jest nerwowe. Kiedy nie ma smoczka, twoje dziecko, aby się uspokoić radzi sobie doskonale wykorzystując to, co ma pod ręką - swój kciuk lub palce. Na podstawie przeprowadzonych badań, naukowcy zalecają stosowanie smoczka w czasie snu. Używanie smoczka może zmniejszać ryzyko wystąpienia SIDS (zespół nagłej śmierci niemowląt). Nie ma potrzeby, aby ponownie wkładać smoczek do buzi dziecka, jeśli wypadnie podczas snu. Jeśli ty lub twój partner pali, powinnaś właśnie teraz położyć temu kres. Bierne palenie może być bardzo niebezpieczne dla waszej pociechy. Dym papierosowy osłabia płuca powoduje częstsze infekcje ucha powoduje chrapanie zaburzenia oddychania podczas snu ma zły wpływ na zdrowie i zachowanie może w przyszłości powodować problemy w nauce jest przyczyną dwukrotnego wzrostu ryzyka wystąpienia SIDS Nawet jeśli nie palisz, kiedy dziecko jest w pokoju, szkodliwe substancje chemiczne unoszą się w całym domu jeszcze przez kilku minut. Zaraz po porodzie niektóre mamusie natychmiast odczuwają instynktowny przypływ miłości i opiekuńczości dla swojego nowo narodzonego dziecka. Inne odczuwają jedynie zmęczenie, nie interesuje ich zbytnio kontakt z maluszkiem i potrzebują czasu, aby je poznać i pokochać. Żadna z tych sytuacji nie jest ani dobra, ani zła. Zachowania te są po prostu różne i całkiem normalne. Poznasz i pokochasz dziecko w swoim czasie. Jeżeli jednak po kilku tygodniach, a czasem nawet miesiącach uraz i dystans pozostaje, możesz cierpieć na depresję poporodową. Uważa się, że 10% młodych matek cierpi z powodu tej formy depresji, wywołanej głównie przez zmiany hormonalne po porodzie. Oprócz długotrwałego uczucia ambiwalencji o macierzyństwie, mogą występować jeszcze takie objawy jak: bezsenność, niepokój, brak apetytu, myśli samobójcze, nawet myśli o zabiciu własnego dziecka. Ciąża, poród i połóg mogą być trudnym doświadczeniem w życiu kobiety, zwłaszcza jeśli występują komplikacje. Twoje relacje z dzieckiem nie różnią się od relacji z innymi osobami. Choć nawiązanie wzajemnego kontaktu z maluszkiem może zająć wiele czasu, z pewnością świetnie sobie poradzisz z rozpoznawaniem sygnałów, jakie wysyła. Nie ma więc potrzeby, abyś czuła się winną, jeśli spojrzysz na maluszka jak na obcą istotę - w pewnym sensie nią jest. Daj mu czas, a ostatecznie nie będziesz w stanie wyobrazić sobie życia bez twojej pociechy. 3 pytania odnośnie kolki jelitowej Co to jest kolka jelitowa? Kolka jest to przedłużający się, nieprzerwany płacz dziecka zdrowego i prawidłowo przybierającego na wadze. Niektórzy lekarze posługują się regułą trójek: 3 godziny płaczu ciągiem, co najmniej 3 razy w tygodniu, przez co najmniej 3 tygodnie pod rząd - zwykle rozpoczynają się pomiędzy 3. i 6. tygodniem życia. Wszystkie niemowlęta płaczą więcej w pierwszych trzech miesiącach życia, niż w jakimkolwiek innym momencie w ich życiu, ale kolka jest inna. Kolkowe epizody zazwyczaj zaczynają się wieczorem. Płacz jest bardzo intensywny. Dziecko nie może się uspokoić, zaciska pięści i podciąga nóżki. Kolka nie powoduje żadnych powikłań, a jej objawy ustępują zazwyczaj około 3. lub 4. miesiąca życia. Co jest przyczyną kolki? Tego nikt nie jest pewien. Niektórzy wysunęli teorię, że powodem jest niedojrzałość układu pokarmowego lub alergii pokarmowej np. nietolerancji laktozy. Inni uważają, że przyczyną może być wciąż rozwijający się w układ nerwowy, a nawet temperament dziecka. Rodzice zawsze w sytuacjach, gdy nie mogą pomóc maleństwu czują się bezradni i winni. Należy podchodzić do tego pamiętając, że jest to okres przejściowy, który nie jest wcale to oznaką problemów długoterminowych. Jak pomóc maluszkowi podczas napadu kolki? Każde dziecko jest inne i na każde działają inne sposoby. Trzeba eksperymentować, stosując różne techniki, by w końcu znaleźć tą, która jest najlepsza dla twojego szkraba. Oto kilka popularnych sposobów: Spróbuj stworzyć kojące środowisko, podobne do tego jakie maluszek miał w macicy: by mu było przytulnie, ciepło i cicho. Owiń dziecko mocno w koc. Kołysz je w rękach lub w kołysce na biegunach. Trzymaj je w pozycji pionowej, by wspomóc przejściu gazu w jelitach. Niektóre dzieci uspokajają głośne, rytmiczne dźwięki, takie jak; zmywarka, suszarka do włosów lub plusk wody. Wszystkie te dźwięki prawdopodobnie przypominają odgłosy twoich narządów wewnętrznych, podczas gdy maleństwo było jeszcze w macicy. Aby dodatkowo wzmocnić efekt, łącząc dźwięk z ruchem, niektórzy rodzice specjalnie fundują dziecku podróż samochodem. Inne pomysły: ciepła kąpiel, ciepły termofor lub ręcznik umieść na brzuszku (upewnij się wcześniej, że temperatura jest odpowiednia). Niektórzy rodzice zauważyli wyraźną poprawę, stosując lek o nazwie symetykon, który zmniejsza nagromadzenie gazów w jelitach. Zanim jednak zdecydujesz się podawać jakikolwiek lek, skonsultuj to wcześniej ze swoim lekarzem. Nieustanny płacz dziecka może być frustrujący i męczący. Dlatego dobrze, gdy jest ktoś, kto może zmieniać się z tobą w próbach opanowania kolki. Jeżeli kolce towarzyszą również takie objawy jak; nieprzybieranie na wadze, gorączka lub objawy kolki nie przestają zanikać po 3 miesiącach, należy skontaktować się lekarzem, gdyż mogą być oznaką problemów zdrowotnych. 7 tygodniowe niemowlę – rozwój. 7 tygodniowe dziecko wciąż przesypia znaczną większość doby, jednak można już zauważyć, że okresy czuwania, czyli odstępy między kolejnymi drzemkami, ulegają wydłużeniu. Dodatkowo, w ciągu dnia niemowlę jest bardziej ożywione, niż w nocy, co świadczy o tym, że powoli zaczyna wyczuwać Kalendarz niemowlaka: wszystko co powinniście wiedzieć o rozwoju i pielęgnacji dziecka w pierwszym roku życia Co może niepokoić w rozwoju noworodka, a co w przypadku rocznego dziecka? Kiedy maluszek powinien podnosić główkę, a kiedy reagować na swoje imię? W przygotowanym przez nas kalendarzu rozwoju dziecka opisujemy - tydzień po tygodniu - ważne i charakterystyczne momenty rozwoju noworodka. Przyglądamy się jak maluszek rozwija się umysłowo, fizycznie, psychicznie, intelektualnie. Piszemy też o diecie, zdrowiu i pielęgnacji dziecka. Kalendarz rozwoju dziecka: 52 niezwykłe tygodnie Rozwój dziecka już nigdy nie będzie tak intensywny jak w pierwszym roku życia. To 365 niezwykłych dni i każdy z nich przynosi coś nowego. Pierwsze próby podnoszenie główki, pierwszy uśmiech, pierwsze wypowiedziane sylaby, pierwsze kroki. O tych wszystkich pierwszych razach piszemy w naszym kalendarzu niemowlaka, który ze względu na dynamikę rozwoju dziecka podzieliliśmy na 52 tygodnie. Wystarczy, że wpiszesz datę narodzin swojego dziecka, a nasz kalkulator dobierze treści dopasowane do jego/jej wieku. Możesz też sama wybrać tydzień życia dziecka, który cię interesuje i przeczytaj co wydarzy się w tym czasie. Nie zapominaj, że rozwój niemowlaka to bardzo indywidualna sprawa. Różnice w tempie zdobywania umiejętności wśród noworodków przez pierwsze 12 miesięcy życia sięgają nawet 3-4 miesięcy. Każde dziecko rozwija się indywidualnie, a my, w naszym kalendarzu rozwoju dziecka, podajemy przeciętne zmiany charakterystyczne dla danego okresu. Rozwój dziecka w pierwszym roku życia: ważne kamienie milowe Kalendarz rozwoju dziecka stworzyliśmy po to, aby ułatwić wam śledzenie zmian i postępów w rozwoju niemowlęcia. Pierwszy rok życia dziecka niesie ze sobą charakterystyczne zmiany i ważne kamienie milowe. To np. reagowanie na otoczenie, głużenie, podnoszenie głowy i klatki piersiowej, chwytanie, przewrotki, gaworzenie, raczkowanie, siadanie, podciąganie do pozycji stojącej, reakcja na swoje imię - to umiejętności, które zdrowe dziecko opanowuje przed pierwszymi urodzinami. Piszemy o tym co dziecko powinno, a co może umieć w kolejnych tygodniach, miesiącach życia. Zwracamy uwagę na to jakie dziecko ma potrzeby i jak odgadywać i rozpoznawać jego/jej możliwości i dziecka dzielimy na ten fizyczny związany z rozwojem ruchowym niemowlęcia oraz emocjonalno-intelektualny. Piszemy o tym jak stymulować rozwój dziecka, w tym rozwój mowy, zwracamy uwagę na to, że dzieci rozwijają się w swoim własnym tempie i nie należy przyspieszać kolejnych etapów. Pierwszy rok życia dziecka: dieta, zdrowie i pielęgnacja Dziecko do prawidłowego rozwoju potrzebuje odpowiedniej diety, opieki, pielęgnacji. W naszym kalendarzu niemowlaka znajdziesz Porady i wypowiedzi lekarzy, położnych na temat karmienia piersią, w tym podpowiedzi jak poradzić sobie z najczęstszymi problemami dotyczącymi naturalnego karmienia niemowląt- Przykłady rozszerzania diety niemowląt karmionych piersią oraz niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym (dietetycy wypowiadają się na temat zdrowego żywienia, podpowiadają jakie produkty spożywcze są najlepsze dla prawidłowego rozwoju dziecka)- Artykuły autorstwa lekarzy, pediatrów dotyczące zdrowia (znajdziesz informacje na temat najczęstszych chorób wieku niemowlęcego, jak je rozpoznać, jak opiekować się chorym dzieckiem)- Informacje na temat szczepień- Poradniki - w tym wypowiedzi doświadczonych mam z forum - na temat pielęgnacji (piszemy o tym jak zmienić pieluchę, jak przygotować pierwszą kąpiel, jak szybko i sprawnie ubrać i rozebrać maluszka, jak zabezpieczyć dom przez wszędobylskim raczkującym niemowlakiem itd.)Jednak nasz kalendarz przebiegu ciąży to przede wszystkim praktyczny przewodnik po objawach, zmianach, dolegliwościach towarzyszących przyszłej mamie na każdym etapie tu wskazówki oraz porady ekspertów (ginekologów, położnych) dotyczących zdrowia i pielęgnacji w ciąży, w tym materiały w formie wideo - ważne informacje zgodne z kalendarzem Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące badań i zakresu badań, jakie musisz wykonać podczas ciąży - artykuły i poradniki na temat objawów ciąży, zmian w ciele matki, dolegliwości w ciąży, emocji w kolejnych trymestrach ciąży, diety przyszłej mamy - dokładny opis przebiegu porodu - wskazówki i podpowiedzi jak poradzić sobie z uciążliwymi dolegliwościami typowymi dla kolejnych tygodni i trymestrów ciąży- odpowiedzi ekspertów na najczęściej zadawane pytania dotyczące przebiegu ciąży. Kalendarz niemowlaka nie zastąpi lekarza Monitorowanie rozwoju dziecka w czasie sprzyja zdrowemu rozwojowi i rozpoznawaniu ewentualnych nieprawidłowości. Kalendarz rozwoju niemowlaka w pierwszym roku życia może być punktem odniesienia. Jednak to pediatra stwierdza czy niemowlak rozwija się prawidłowo czy nie. Jeśli nie jesteś pewna, czy powinnaś skorzystać z którejś z zamieszczonych w naszym kalendarzu rozwoju dziecka propozycji, omów to z pediatrą jest też aplikacja na telefon komórkowy "Moje dziecko z Dieta: Nocne karmienie Dziecko budzi się w nocy na karmienie. Czy to dla niego zdrowe?Pięciomiesięczny maluszek zdobywa coraz więcej umiejętności. Potrafi już przewracać się z pleców na brzuszek, wszystko go interesuje. Coraz mniej śpi w dzień, bo szkoda czasu na sen, skoro wkoło tyle się dzieje. Mały człowiek, zajęty poznawaniem otoczenia, nie zawsze ma czas na jedzenie. Zaległości nadrabia w nocy, kiedy to po ekscytującym dniu budzi się wielki apetyt. Nocnemu karmieniu nic nie przeszkadza, wkoło cisza, półmrok, nie ma żadnych bodźców. Co więcej, nocny pokarm jest szczególnie bogaty w tłuszcze. Dlatego nie zdziw się, kiedy w tym miesiącu nocnych karmień zamiast ubyć przybędzie. Uzbrój się w cierpliwość. Dzieci karmione piersią jeszcze kilka miesięcy będą budzić się na noce karmienie i nie ma w tym nic złego. Dieta: Rozszerzanie diety Co robić, jeśli dziecko nie chce próbować nowych smaków?Najlepiej poczekać. Prawdopodobnie maluszek nie jest gotowy na nowe dania lub wciąż ma odruch wypychania pokarmu językiem, który przydaje się przy ssaniu, ale utrudnia jedzenie łyżeczką. Po kilku dniach spróbuj znowu podać dziecku posiłek łyżeczką. Bez nerwów, najlepiej w czasie, kiedy cała rodzina siada do stołu. Pielęgnacja: Łyżeczka do karmienia Przeciery i kaszki najlepiej podawać dziecku łyżeczką. Do nauki najlepsze będą małe i wąskie sztućce z plastiku, melaminy lub elastycznego silikonu. Metalowe są dobre dla nieco starszych dzieci. Łyżeczka powinna być płaska - zgarnianie przecieru z głębszej może sprawić maluchowi początkowo dużo trudności. Dla własnej wygody możesz wybrać długą łyżeczkę. Pielęgnacja: Odbijanie Czy nadal czekać aż dziecku odbije się po posiłku?Odkąd maluch zaczął się więcej gimnastykować i ruszać, nie ma potrzeby czekać na odbicie u dziecka po każdym karmieniu. Nadmiar połkniętego powietrza samoistnie zostanie usunięty z żołądka. Dowiedz się więcej o 21. tygodniu życia dziecka: Niemowlę prawdopodobnie podwoiło swoją wagę urodzeniową. Ale jeśli tego nie zrobiło, nie wpadaj w panikę, sprawdź czy w miarę równomiernie przybierało na wadze. Jeśli masz wątpliwości porozmawiaj z lekarzem czy doradcą laktacyjnym. 8 największych mitów na temat dziecka Ile jest prawdy w popularnych poglądach na temat opieki nad niemowlęciem? Obalamy mity! Forum: Podwojenie i potrojenie wagi Maluch potrafi już nieźle gaworzyć i czasem uda mu się powiedzieć coś z sensem: ma-ma, ta-ta, ba-ba. Ale to na razie przypadek. Sposób jedzenia też wpływa na rozwój mowy! O związku między sposobem jedzenia a rozwojem mowy często dowiadujemy się po kilku latach od logopedy... Jeśli złapiesz dziecko pod pachami i oprzesz jego nogi o podłoże, maluch na krótko przejmie ciężar swojego ciała. Ale na prawdziwe stawanie jeszcze przyjdzie czas, nie trzeba tego przyspieszać. Pierwsze kroki na różne sposoby Pomysłowość dzieciaków nie zna granic, dlatego przemieszczanie się może przybierać najróżniejsze formy. Tak jak u tych dzieci... Pora zacząć uczyć malucha, że pewne zachowania są mile widziane, inne zaś sprawiają ból lub przykrość. Jeśli niemowlę gryzie cię podczas karmienia, szczypie, szarpie za włosy, spokojnie, z poważną miną powiedz "Nie wolno" i nie daj się dalej ranić. Co robić, gdy niemowlę szczypie, gryzie, szarpie za włosy? Zastanawiasz się, skąd takie zachowania u niemowlęcia? Czy to złość? A może coś innego? Przeczytaj. Jeśli karmisz mlekiem modyfikowanym lub niebawem wracasz do pracy, w piątym miesiącu możesz zacząć wprowadzać nowe produkty do diety malucha. Sprawdź, jak i kiedy podawać pierwsze stałe posiłki oraz co mówią eksperci o wprowadzaniu glutenu. Rozszerzanie diety dziecka Kiedy rozszerzać dietę i jak się za to zabrać, żeby nasze dziecko polubiło jedzenie inne niż mleko? Nowy schemat żywienia niemowląt: "Dieta musi być smaczna i akceptowana przez dziecko" [WYWIAD] Jeśli w diecie malca powoli pojawiają się płyny inne niż mleko mamy, pamiętaj, że najlepiej byłoby nauczyć dziecko pić z kubeczka z ustnikiem, a nie przyzwyczajać do butelki. Jeśli nauka picia z kubka na razie wam nie idzie, można podawać płyny łyżeczką. Zasady bezpiecznego karmienia dziecka Na co uważać, kiedy karmimy niemowlę, w czym podawać mu picie, jak karmić łyżeczką - przeczytaj. Dziecko pewnie umie już przez chwilę siedzieć bez podparcia, ale szybko opada w przód. Za jakiś czas właśnie z tej pozycji może ruszyć na zwiedzanie mieszkania. Forum: Kiedy samodzielne siedzenie bez podparcia? Użytkowniczka forum Niemowlę pyta o moment, w którym dzieci innych internautek zaczęły siadać bez podparcia. Piąty miesiąc Sprawność pięciomiesięcznego malucha na pewno cię zadziwi. Bo czyż umiejętność ssania dużego palca stopy nie jest zdumiewająca? zobacz kolejny tydzień życia Pierwszy rok życia tydzień po tygodniu 1 tydzień życia 2 tydzień życia 3 tydzień życia 4 tydzień życia 5 tydzień życia 6 tydzień życia 7 tydzień życia 8 tydzień życia 9 tydzień życia 10 tydzień życia 11 tydzień życia 12 tydzień życia 13 tydzień życia 14 tydzień życia 15 tydzień życia 16 tydzień życia 17 tydzień życia 18 tydzień życia 19 tydzień życia 20 tydzień życia 21 tydzień życia 22 tydzień życia 23 tydzień życia 24 tydzień życia 25 tydzień życia 26 tydzień życia 27 tydzień życia 28 tydzień życia 29 tydzień życia 30 tydzień życia 31 tydzień życia 32 tydzień życia 33 tydzień życia 34 tydzień życia 35 tydzień życia 36 tydzień życia 37 tydzień życia 38 tydzień życia 39 tydzień życia 40 tydzień życia 41 tydzień życia 42 tydzień życia 43 tydzień życia 44 tydzień życia 45 tydzień życia 46 tydzień życia 47 tydzień życia 48 tydzień życia 49 tydzień życia 50 tydzień życia 51 tydzień życia 52 tydzień życiaJuż w 17 tygodniu ciąży dziecko odczuwa emocje przeżywane przez mamę (złość, radość, smutek). Tydzień później zaczyna również reagować na bodźce (głaskanie brzucha, mówienie, puszczanie muzyki). W 21 tygodniu dziecko rozpoznaje już wszystkie smaki, reaguje na światło, a jego ruchliwość stale rośnie.
Informacja od opiekuna zlecenia podano nr telefonu potwierdziliśmy e-mail zweryfikowaliśmy treść wstępnych oczekiwań Dane kontaktowe Klient: K●●●●●● K●●●●●●●● Tel: 004● ●● ●●●●●●●● pokaż E-mail: k●●●●@●●●●● pokaż Szczegóły zlecenia Kategoria: Zlecenia na szczepienia Miejsce: Brzozowa - powiat tarnowski, Małopolskie Zakres zlecenia: zaszczepienie dzieci w 21. tygodniu życiaInformacje dodatkowe: rodzina przyjeżdża do Polski na urlopTermin skorzystania z oferty: w ciągu miesiąca Nr zapytania ofertowego: 2522121
Rozwój bliźniąt w 21 tygodniu ciąży skłania do szybkiego skoku i przyspieszenia tempa w tym tygodniu. Uspokój się, że będziesz gotowy na niemowlęta po przybyciu i utrzymasz swoje zdrowie psychiczne i fizyczne optymalne, aby być w najlepszym momencie, gdy nadejdzie czas. Poprzedni tydzień: Tydzień ciąży bliźniaczej 20
Rozwój niemowlaka w 21. tygodniu Na początku 6. miesiąca życia najlepszą zabawką dla dziecka są jego rączki i stópki. Jego chwyty są coraz doskonalsze, wymierzone i pewniejsze. Jego mózg nadal rozwija się w niewiarygodnym wprost tempie. Co nowego w rozwoju fizycznym? 5-miesięczne niemowlę umie już całkiem sporo. Mocno trzyma główkę w pozycji na brzuchu. Podnosi klatkę piersiową, opierając się na przedramionach lub nawet na całych dłoniach. Wyciąga rączki po zabawkę, dotykając jej. Chwyta grzechotkę lub końce twoich palców. Podciągane do siedzenia przyciąga brodę do klatki piersiowej, zgina rączki i nóżki, napinając przy tym mięśnie brzucha i miednicy. Zwykle udają mu się przewroty z plecków na bok lub nawet na brzuszek. Leżąc na brzuchu, jest aktywne, prostuje raz jedno, raz drugie ramię, skręca głowę i całe ciało tak, że czasem przewraca się na plecy. Trzymane pod paszkami, na chwilę przejmuje ciężar ciała, stając na nogach. Niektóre niemowlęta wykorzystują obroty jako sposób przemieszczania się z miejsca na miejsce. Pamiętaj, że nie możesz ani na chwilę spuścić dziecka z oczu, gdy leży na jakimś podwyższeniu (przewijak, łóżko bez szczebelków). Wzrost i waga niemowlaka Waga i wzrost 5-miesięcznych niemowląt waha się w zależności od płci. Dziewczynki ważą od ok. 6 kg do 8,5 kg i mierzą między 62 a 69 cm. Chłopcy ważą od ok. 6,5 kg do 9,3 kg i mierzą między 63 a 71 cm. Na siatkach centylowych możesz sprawdzić, na którym centylu jest waga i wzrost malucha. Co potrafi dziecko? W coraz dłuższych okresach czuwania maluch wciąż uczy się nowych umiejętności i chłonie świat wszystkimi zmysłami. Potrafi się skupić na wykonywanej czynności. Poznaje proste zależności przyczynowo-skutkowe. Jest coraz bardziej gadatliwe. Rozpoznaje swoje imię, choć jeszcze nie potrafi nadać znaczenia wydawanym przez siebie dźwiękom – po prostu imituje dźwięki zasłyszane od innych. Dużo i radośnie się śmieje, piszczy i ślini się z zadowolenia. Reaguje na pojawienie się bliskich osób radością, wymachiwaniem nóżkami i rączkami, a obcych - niepewnością lub lękiem. Reaguje na wyraz twarzy mamy: śmieje się, gdy jest radosna, a gdy ma smutną minę, poważnieje. Uspokaja się nie tylko przez kołysanie, ale także na sam widok i dźwięk głosu mamy albo dzięki obecności ukochanej zabawki lub smoczka. Wyraża negatywne emocje nie tylko przez płacz, ale też stękanie, sapanie, popłakiwanie, jęczenie. 5-miesięczne niemowlę dobrze już wie, że przedmioty nie przestają istnieć nawet wtedy, gdy znikają. Już wkrótce zacznie szukać tych, które wypadły mu z rączki. I będzie w tym bardzo wytrwałe. Jak wspomagać rozwój niemowlaka? Dziecko zamienia się w prawdziwą istotę społeczną. Kontakt z innymi ludźmi jest dla niego równie ważny jak kontakt z mamą. Aby pobudzić rozwój jego mózgu: jak najwięcej mów, śpiewaj, czytaj mu książki zadawaj dziecku pytania, mów z dużą ekspresją, wydawaj proste polecenia, powtarzaj słowa strzeż się nadmiaru bodźców: hałasu i przebywania w zbyt dużych skupiskach ludzi, bo układ nerwowy niemowlaka jeszcze sobie z nimi nie radzi, a dziecko może stać się nerwowe i płaczliwe nie sadzaj przed telewizorem - na oglądanie bajek będzie gotowe dopiero około 2. roku życia zadbaj o dobrą, przyjazną i ciepłą atmosferę w domu unikaj kłótni przy dziecku i mówienia podniesionym głosem. Ćwiczenia i zabawy z niemowlakiem 5-miesięczne dziecko lubi bawić się z dorosłymi. Świetne będą różne tzw. zabawy paluszkowe. Weź dłonie dziecka w swoje ręce i bawcie się w: „A kuku” „Koci, koci łapci” „Sroczka kaszkę warzyła” „Idzie raczek nieboraczek” Pielęgnacja i zdrowie niemowlaka Jeśli maluchowi wyrzynają się już pierwsze ząbki, na pewno wiesz, że wiąże się to z marudzeniem. Spróbuj pomóc dziecku, bo ząbkowanie bywa bolesne. Sposoby na ząbkowanie Ulgę w bólu dziąsełek przynoszą specjalne żele i gryzaczki, które można schładzać w lodówce. Jedynie po konsultacji z lekarzem możesz podać łagodny środek przeciwbólowy, który zwykle działa też przeciwgorączkowo. Pamiętaj, że podczas ząbkowania znacznie obniża się odporność, więc łatwiej w tym okresie o zakażenie i chorobę. Anna Kołacz Uwaga na próchnicę butelkową! Może pojawić się już na mlecznych ząbkach. Gdy dziecko ma już ząbki: nakarm dziecko przed snem, a po jedzeniu staraj się oczyścić mu ząbki butelki używaj tylko do karmienia, a nie do uspokajania (podobnie z kubkiem niekapkiem) naucz jak najszybciej picia z kubka (odstaw butelkę, gdy dziecko skończy 12 miesięcy) rozcieńczaj sok pół na pół z wodą, podawaj go w kubeczku Karmienie niemowlaka W 6. miesiącu życia dziecka warto zdecydować się już na rozszerzanie diety – niezależnie od tego czy karmisz piersią, czy butelką. Jeśli nie zrobisz tego w tym tygodniu, spróbuj w następnym. Masz czas do końca szóstego miesiąca. Dowiedz się, dlaczego trzeba rozszerzać dietę niemowlaka. Karmienie piersią Karm piersią podobnie jak w poprzednich tygodniach, np. tak jak w 20. tygodniu życia niemowlaka. Karmienie butelką/mieszane Kontynuuj karmienie mlekiem modyfikowanym lub w sposób mieszany zgodnie z zaleceniami pediatry. Rozszerzanie diety niemowlaka Układ pokarmowy dziecka jest coraz dojrzalszy – to dobry moment, by powoli zacząć zapoznawać je z nowymi smakami. Jeśli zaczniesz już teraz, będziecie mieć więcej czasu na oswojenie się z nowym sposobem karmienia. Pamiętaj jednak, by nie robić nic na siłę. Jeśli zaczęłaś już rozszerzanie diety, wprowadzaj kolejne produkty zgodnie z zasadami opracowanymi przez specjalistów. Czy dania w słoiczkach są zdrowe? Pierwsze zupki dla dziecka możesz gotować sama. W ten sposób będzie się od razu przyzwyczajało do smaków, jakie mają twoje potrawy. Ale dobrym i wygodnym, choć nieco droższym rozwiązaniem są gotowe dania w słoiczkach. Mają odpowiedni dla małego niemowlęcia skład i konsystencję. Możesz mieć też pewność, że zostały przygotowane ze składników najwyższej jakości. To produkty, które przechodzą drobiazgowe kontrole, bo są przeznaczone dla najmłodszych. W sprzedaży oprócz zupek z kilku warzyw są też słoiczki zawierające jeden produkt, np. marchewkę lub dynię. Sprawdź gotowy jadłospis dla 6-miesięcznego dziecka (wraz z przepisami!). Co może niepokoić? Masz coraz więcej doświadczenia w opiece nad dzieckiem, ale wciąż są sprawy, które mogą cię zaskoczyć lub zaniepokoić. Jak zmniejszyć ryzyko zakrztuszenia się dziecka? Wbrew pozorom do zakrztuszenia się może dojść z bardzo błahych powodów. Dlatego bądź czujna! Po każdym praniu sprawdź, czy guziczki i ozdoby na ubrankach dziecka są mocno przyszyte. Upewnij się też, że od jego zabawek nie można czegoś łatwo oderwać. Schowaj te, które są przeznaczone dla dzieci powyżej 3. roku życia. Nigdy nie pozwalaj niemowlęciu bawić się sflaczałym lub pękniętym balonem. Pilnuj starszego rodzeństwa, aby nie karmiło go swoim jedzeniem ani nie dawało mu swoich zabawek. Nie połykaj przy dziecku żadnych leków (dziecko może spróbować cię naśladować, poza tym możesz nie zauważyć, że maleńka tabletka potoczyła się pod stół). Sprawdź też, czy tarcza smoczka nie jest na tyle mała, by dziecko mogło go włożyć do buzi w całości. Nigdy nie zostawiaj dziecka samego, gdy je. Powodem zakrztuszenia może być nawet miękka kukurydziana chrupka! Kłopoty z zasypianiem Dobry sen dziecka zaczyna się od dobrej rutyny. Przewidywalna uspokajająca seria czynności przed snem będzie dla malucha informacją, że już pora iść spać. Na wieczorne rytuały zasypiania przeznaczcie 30-40 minut. Co pomoże? Kąpiel - to nie tylko mycie, ale i relaks. Wypróbujcie płyn z uspokajającą lawendą. Masaż - organizmy masowanych dzieci wydzielają więcej usypiającej melatoniny. Karmienie (piersią lub butelką) - dzięki posiłkowi dziecko będzie syte aż do rano. Bajki - możesz je czytać lub opowiadać z pamięci. Kołysanki - śpiewaj spokojnie i przytulaj maluszka. Całuski na dobranoc - pocałuj dziecko, pogłaszcz je, pożegnaj się z jego przytulanką i wyjdź z pokoju. Więcej o 21. tygodniu Zobacz także: Sprawdź, w którym centylu jest twoje dziecko 12 najdziwniejszych gadżetów dla dzieci 7 szkodliwych mitów o spaniu z dzieckiem Dlaczego niemowlę potrzebuje dotyku? 7 pierwszych przekąsek dla niemowlaka Kiedy niemowlę wstanie? Sprawdź, jak pomóc niemowlęciu
Dziś najczęściej taka odpowiedzialność leży na 50-60 latkach. Jednak po wydłużeniu się „młodości” oraz z powodu decydowania się na dzieci coraz później ta granica niebezpiecznie się przesuwa. W przypadku 50-letniej zachodzącej w ciążę kobiety o starości możemy mówić w okresie, gdy dziecko zacznie dojrzewać.
fot. Adobe Stock, aletia2011 Choć przeprowadzki do Warszawy nie było w moich planach, po długich namowach uległam dzieciom. No bo kto by im pomógł, jeśli nie ja? To mój obowiązek… Kiedy cztery lata temu wreszcie przeszłam na wyczekiwaną emeryturę – miałam tyle planów…! Przede wszystkim – wreszcie na dobre zająć się ogrodem przy moim domu; zapisałam się nawet na kurs ogrodniczy w domu kultury. Pomalować werandę, kupić bujany fotel – a potem zasiadać w nim wieczorami i czytać wszystkie zaległe książki… Nie zdążyłam nawet pójść na pierwsze zajęcia z ogrodnictwa, gdy na weekend wpadł syn z żoną. Będę miała wnuki – Mamcia, słuchaj – zagadnął Adam po obiedzie. – Mamy z Kamą wspaniałą wiadomość! Będziesz babcią! Ucieszyłam się, nawet bardzo. Uwielbiam dzieci, w końcu całe życie byłam nauczycielką. Już sobie wyobraziłam, jak w wakacje do mojego ogródka przyjedzie wnuczka lub wnuczek i będzie stawiać pierwsze kroki wśród kwiatów i owoców. Niestety, gdy skończyły się gratulacje i uściski – pojawiła się propozycja… – Mamcia. No, wiedziałem, że się ucieszysz. I dlatego tak sobie pomyśleliśmy, że pewnie zgodzisz się przyjechać do nas do Warszawy na parę miesięcy i pomóc przy maluszku, jak już się urodzi. Co ty na to? Syn, mówiąc to, miał minę, jakby oferował mi wycieczkę dookoła świata! A synowa uśmiechała się, jakby reklamowała pastę do zębów i zachęcająco kiwała głową. Miny im zrzedły, gdy nie wykazałam spodziewanego entuzjazmu. – Syneczku, Kamusiu – zaczęłam powoli. – Ja na tę emeryturę czekałam już tak długo. Miałam mnóstwo planów, pomysłów. Nie mam pojęcia, ile przede mną, dlatego obiecałam sobie, że z ich realizacją ruszę z kopyta od razu. A przeprowadzki do Warszawy nie było w moich planach. Próbowałam im tłumaczyć, że przecież stać ich na opiekunkę, są prywatne żłobki, mama Kamy jest na miejscu. – Do żłobka? Nigdy! Opiekunka? A nie czytała mama, co one robią dzieciom? Przywiązują do łóżeczek, szturchają. A moja mama ma mnóstwo obowiązków. Prowadzi dom, opiekuje się tatą, działa w fundacji… – synowa miała odpowiedź na wszystko. Niestety – wtedy się poddałam Ale zastrzegłam sobie, że pojadę tylko na pół roku, do czasu, aż Kama wróci do pracy. Będą sobie musieli poradzić, a ja wracam do siebie. Okazało się, że moja pomoc jest potrzebna zaraz po urodzeniu Stasia: – Kama jest taka zmęczona, mamcia. Urządziliśmy ci pokoik, przyjedź – apelował do mnie syn już dwa miesiące po narodzinach wnuka. Złamałam się i pojechałam. Syn mieszka na strzeżonym osiedlu – dwa pokoje plus salon z kuchnią. Pokój, który mi przydzieliła synowa, nie był taki do końca własny – tak naprawdę to był pokój Stasia. Tylko wstawiono do niego rozkładane łóżko. A gdy wnuk skończył trzy miesiące i Kama przestała go karmić – wrócił do swojego łóżeczka i odtąd mieszkaliśmy razem w tej kliteczce. – Nikt tak nie umie Stasiulka uspokoić, jak się obudzi z płaczem w nocy, jak mama – chwaliła mnie przed koleżankami synowa. Raz nie wytrzymałam i wypaliłam: – Bo nikt nie jest tak bardzo zainteresowany tym, żeby zasnął, jak ja. Wy śpicie po drugiej stronie mieszkania. Panienki parsknęły śmiechem. Dziękuję, że mogę trochę odpocząć Tęskniłam za swoim domkiem. Spacerując z wózkiem po osiedlowych alejkach wysadzanych kwiatami, myślałam, co tam zakwitło w moim ogródku. Gdy w telewizji mówili o burzach na północy kraju, martwiłam się, czy nie złamało mojego orzecha, pod którym planowałam postawić stół… Wszystko wynagradzał mi wnuk. Staś to naprawdę uroczy chłopak. Zazwyczaj bardzo pogodny. I bardzo do mnie przywiązany. Gdy Kama wraca z pracy i bierze go na ręce – po chwili się wykręca i wyciąga łapki do mnie. Przed Bożym Narodzeniem syn miał dla mnie doskonałą wiadomość: – Mamcia! Jedziesz na święta do siebie! – bardzo się ucieszyłam, ale to nie był koniec dobrych wiadomości. – Kupiłem ci bilet już na jutro. Żebyś wszystko przygotowała, bo przyjeżdżamy na święta! Ania z Przemkiem też! Bo nie ma to jak święta na wsi. Super, prawda? Oczywiście, że się cieszyłam na święta we własnym domku z moimi dziećmi. Choć wiedziałam, że narobię się za czworo i nic nie odpocznę. – Dziewczyny oczywiście pomogą. Przywiozą jedzenie… – deklarował Adam. I córka, i synowa bardzo się postarały. Ania przywiozła słoik śledzi w oleju. Kama „domowy” sernik (widać zapomniała, że cukiernię, w której robią dokładnie takie serniki, mijałam w czasie spacerów ze Stasiem kilka razy dziennie). Syn wspaniałomyślnie pozwolił mi zostać w domu parę dni dłużej. – Tylko wróć, mamcia, na sylwestra, bo idziemy do znajomych – uściślił, ściskając mnie na pożegnanie. Bardzo mi się tych parę dni przydało, żeby posprzątać po gościach. Rozebrałam choinkę, ponakrywałam meble płótnami i pojechałam do moich kochanych dzieci. Stasiem zajmowałam się, aż skończył dwa latka i za namową koleżanek („bo dzieci trzeba uspołeczniać”) Kama zdecydowała się oddać go do prywatnego angielskojęzycznego żłobka. Już miałam wracać do siebie… – Mamuś! Gratulacje, teraz będziesz mieć wnuczkę! – oznajmiła mi rozpromieniona córka. – Już za pięć miesięcy! Wiedziałam, co będzie dalej. Pogodziłam się z losem. Pojechałam na dwa miesiące do siebie, odpoczęłam. Kolejne wnuczę w drodze… Miesiąc przed narodzinami Karolinki wróciłam do Warszawy. Ania i zięć mieszkali w starej kamienicy, w małym mieszkanku. Tym razem miałam do wyboru albo kanapę w salonie, albo sypialnię. Wybrałam drugą opcję – chyba nie tego spodziewał się po mnie zięć. Ale udałam, że nie rozumiem jego rozczarowanej miny. Trochę już zhardziałam po tych kilku latach darmowej pracy jako niańka. I postawiłam twarde ultimatum: mała w nocy śpi z rodzicami. To były mało komfortowe dwa lata. Dwójka dorosłych, niemowlak i starsza pani na 45 metrach – bywało ciasno. Szczególnie, jak do córki i zięcia przychodzili goście. Siedziałam sama w sypialence. Na szczęście miałam swoje książki. Ale czasem musiałam pójść do łazienki albo kuchni – zawsze, gdy przemykałam przez salon, zapadała w nim krępująca cisza. Karolinka, bardzo kochana i śliczna – nie była takim bezproblemowym dzieckiem jak Staś. Miewała kolki, często płakała, trudną ją było uśpić. Zdarzało się, że miałam wieczorem albo w weekend pod opieką dwójkę wnucząt – Adaś i Kama uważali, że jak i tak siedzę z małą, to i Stasia przygarnę. Gdy w końcu wracali po synka – zdarzało mi się paść do łóżka tak, jak stałam – bez mycia i w dresie. Ale upragniona wolność była coraz bliżej. Karolina też miała od września iść do żłobka – tego samego co Staś, na dzieciach się nie oszczędza! Odhaczałam w kalendarzu dni, które jeszcze mi zostały do odpracowania. Miesiąc, 25 dni, 14 dni… – Mamcia, na pewno się ucieszysz! Nie musisz wracać do siebie. Teraz znowu wprowadzisz się do nas. U nas jest tyle miejsca… A Kama znowu jest w ciąży! – do dziś nie wiem, czy mój syn jest tak słabym psychologiem, czy udawał. – Przecież tęskniłabyś za wnukami, a tak będziesz mieć całą gromadkę na oku – trajkotał, nie zwracając uwagi na moją minę. Tym razem byłam już twarda Wiedziałam, że jak nie postawię się teraz, to jeszcze przez lata będę darmową niańką, kucharką i sprzątaczką moich dzieci. Dlatego zanim opadły emocje, oznajmiłam Adamowi: – Synku. Nic z tego. Nie tym razem. Pomogłam już i tobie, i Ani. Każdemu wyniańczyłam pierwsze dziecko, żeby było sprawiedliwie. Na tym koniec. Wracam do siebie. Oczywiście, jesteście u mnie mile widziani w weekendy, tylko uprzedzajcie, bo planuję podróżować. I chętnie wezmę dzieci na tydzień czy dwa w wakacje do siebie. Mogę też z nimi gdzieś pojechać – jak załatwicie wyjazd i zapłacicie za niego. I na pewno urządzę Wigilię – już nawet dziewczyny nie muszą pomagać. Ale o zostaniu w Warszawie nawet o dzień dłużej nie ma mowy. Nawet nie próbuj mnie przekonywać – wygłosiłam oświadczenie jednym tchem, żeby nie dopuścić syna do głosu. Już lecę usługiwać panu mecenasowi! Wiedziałam, że zaraz uderzy w jakiś mój słaby punkt. Umiał mnie podejść, spryciarz, od dziecka. Spojrzałam na niego i zobaczyłam szczere zdziwienie i rozczarowanie na jego twarzy. – Mamcia, ty się tu męczyłaś? Nie kochasz swoich wnuków? A wszyscy mówią, że starsi ludzie lubią czuć się potrzebni. Wolisz siedzieć sama na tej swojej wsi? Sama jak palec? – perorował podniesionym głosem. – Adaś, daj spokój. Nie jestem jeszcze staruszką z demencją, wiem, co próbujesz zrobić. Nic z tego. Wyjeżdżam za dwa tygodnie. Mam już bilet na pociąg. Przemek ma mi potem przywieźć moje rzeczy. Możecie wpaść obaj, mam w domku parę drobiazgów do zrobienia, przydacie się – oświadczyłam i wyszłam z salonu. Przewidywałam, co będzie dalej – i ponieważ już podjęłam decyzję i wiedziałam, że się nie złamię – bawiłam się setnie, gdy kolejni członkowie rodziny podejmowali pertraktacje. Jeszcze tego samego wieczoru zagadnęła mnie Ania: – Mamuś, ty tylko żartowałaś, że nie pomożesz Adamowi i Kamie? Spojrzałam na nią tak wymownie, że odwróciła się na pięcie. Chwilę później usłyszałam, jak półgłosem mówi do swojego męża: – Przemo, mama naprawdę chce wrócić do siebie. Ona chyba to zrobi. Jezu, dobrze, że to nie ja jestem w ciąży. Jak oni sobie poradzą? Jak mama się nie ugnie, to Karolinka zostanie jedynaczką! Najzabawniejszy telefon odebrałam następnego dnia. Dzwoniła mama mojej synowej. – Hej, Danusiu. Co tam u ciebie, jak zdróweczko? – zaszczebiotała słodziutko Maria, ale zanim zdążyłam odpowiedzieć, przeszła do konkretów. – Słyszałam, że wracasz na wieś. No, zastanów się jeszcze, co ty tam będziesz robić? Tu masz teatry, muzea, księgarnie… O właśnie, może wybierzesz się ze mną do opery w weekend? Mam doskonałe miejsca w loży! – oznajmiła, a ja nie wytrzymałam i zaczęłam się śmiać. Niezrażona tym Maria brnęła dalej: – A wiesz, tam u Kamy i Adasia przy dwójce dzieci to już będzie ciasno. Więc mam taki wspaniały pomysł, żebyś zamieszkała u nas. Też mamy ogródek, jak u ciebie. Do nich kolejką i autobusem dojedziesz w 45 minut. Ryszard już się cieszy, bardzo cię lubi. Przestało mi być do śmiechu. Szanowny pan mecenas Ryszard najbardziej lubi moje naleśniki i szarlotkę. Ile razy się spotykamy, nasza konwersacja ogranicza się do przywitań, pożegnań i kilku pochwał dla moich wypieków. Nie wytrzymałam i wypaliłam. – Cudownie, jak rozumiem wam, kochana Mario, też przyda się darmowa kucharka i sprzątaczka. Tylko mam nadzieję, że za czynsz mi nie policzycie! Marię zatkało, więc rzuciłam „do widzenia” i się rozłączyłam. Wyobrażałam sobie, jak przez najbliższą godzinę grzały się telefony moich dzieci, ich małżonków i teściów. Czegoś się przez te lata nauczyłam Uznałam, że nie mam ochoty męczyć się ani dnia dłużej. Zaprowadziłam Karolinkę do żłobka i ucałowałam w pucołowate policzki. Kiedy się z nią żegnałam, to trochę mi się zaszkliły oczy. Pozbierałam się jednak szybciutko, uprzedziłam wychowawczynię, że dziś wnuczkę odbiorą rodzice, i upewniłam się, że ma ich telefony. W domu zapakowałam do walizki najpotrzebniejsze rzeczy. Resztę wrzuciłam do kartonów i zostawiłam na środku salonu z karteczką: „Drogie dzieci, jeżeli uznacie, że za lata darmowej pracy u Was cokolwiek mi się od Was należy – wyślijcie te paczki na mój adres. Jeśli nie – oddajcie potrzebującym. Całuję, mama”. Już z pociągu zadzwoniłam do córki: – Kochanie, wystarczająco długo siedziałam wam na głowie. Pomyślałam, że was uwolnię od siebie dwa tygodnie wcześniej. Taki prezent. Karolcia jest w żłobku. Musicie ją odebrać do 15. Paaa! – rozłączyłam się i zaczęłam się głośno śmiać. Czegoś się od moich dzieci przez te cztery lata nauczyłam. Żałowałam tylko, że nie widzę w tej chwili ich min. Od pół roku wreszcie żyję pełnią emeryckiego życia Zapisałam się na uniwersytet trzeciego wieku. Studiuję historię sztuki, uczę się włoskiego. Jesienią nasza grupa wybiera się na study tour do Włoch. Przez dwa tygodnie będziemy objeżdżać autokarem najpiękniejsze włoskie miasta: Padwa, Bolonia, Florencja, Rzym… Już mam przewodniki i pilnie je studiuję. Kotami znajdami i towarzyszem moich spacerów, Andrusem (zwichrowany jamnik zabrany ze schroniska) obiecała się zająć w tym czasie miła sąsiadka. Trzy tygodnie temu zajęłam drugie miejsce w konkursie „Ogród miesiąca”. Jury szczególnie doceniło moje malwy. Wysłałam swoje zdjęcie na ich tle z kopią z dyplomu do Warszawy dzieciom. Na gratulacje ciągle czekam. Nie przejmuję się za bardzo. Przeproszą się przed Wigilią. Przecież nie ma to jak święta za miastem, u mamusi, która poda wszystko pod nos. Czytaj także:„Gdy zmarł teść, teściowa się zmieniła. Obsesyjnie interesowała się naszym życiem, nieproszona cerowała moje majtki”„Czułam, że to dziecko musi żyć. Próbowałam odwieść Kasię od usunięcia ciąży i miałam rację. To dziecko uratowało jej życie”„Adrian miesiącami mnie dręczył i prześladował. Policja mnie zbyła. Zainteresują się dopiero, gdy zrobi mi krzywdę”
. dziecko w 21 tygodniu zycia
